Kiedy i na jakich zasadach można skierować sprawę do komornika?

Nieuregulowane zobowiązania finansowe bywają problemem dla wierzyciela, ale również dla stabilności obrotu gospodarczego. Gdy zawodzi windykacja polubowna, a próby kontaktu z dłużnikiem nie przynoszą efektu, wierzyciel może sięgnąć po środki przymusu przewidziane przez prawo – czyli egzekucję komorniczą. Jest to proces wymagający spełnienia określonych warunków formalnych, ale często stanowi jedyną realną drogę do odzyskania należnych środków.

Kiedy można wszcząć egzekucję komorniczą?

Jak wskazują eksperci z kancelarii Adwokat Gliwice - KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MATEUSZ SITNIK I WSPÓŁPRACOWNICY, aby wierzyciel mógł zwrócić się do komornika, musi najpierw dysponować tytułem egzekucyjnym, który potwierdza istnienie długu. Najczęściej jest to prawomocny wyrok, nakaz zapłaty lub ugoda zawarta przed sądem. Dokument ten musi być zaopatrzony w klauzulę wykonalności, nadawaną przez sąd, która przekształca go w tytuł wykonawczy. Dopiero na tej podstawie można złożyć wniosek o wszczęcie egzekucjido komornika właściwego miejscowo – najczęściej działającego przy sądzie rejonowym odpowiadającym miejscu zamieszkania lub siedziby dłużnika.

Wierzyciel ma ograniczony wpływ na wybór komornika – co do zasady, działa on w granicach swojego rewiru. Jednak przy spełnieniu pewnych warunków, m.in. braku zaległości w sprawach z własnego rewiru, komornik może przyjmować sprawy także z obszaru apelacji.

Na czym polega egzekucja komornicza?

Egzekucję prowadzi komornik sądowy, który jest funkcjonariuszem publicznym działającym na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Jego działania mają na celu przymusowe dochodzenie świadczeń – najczęściej pieniężnych – i są ściśle ograniczone do zakresu wskazanego przez wierzyciela we wniosku egzekucyjnym. Komornik nie może działać z urzędu, nie ma też prawa rozszerzać egzekucji na inne składniki majątku dłużnika, jeżeli nie zostały wskazane przez wierzyciela.

Do najczęstszych form egzekucji należą:

• zajęcie wynagrodzenia za pracę (z potrąceniem do 50% wynagrodzenia),
• zajęcie rachunków bankowych,
• egzekucja z ruchomości (np. samochodów, urządzeń, mebli),
• egzekucja z nieruchomości i udziałów w nieruchomościach,
• egzekucja z innych wierzytelności i praw majątkowych.

Jeśli wierzyciel nie zna majątku dłużnika, może we wniosku wskazać wiele sposobów egzekucji, umożliwiających komornikowi poszukiwanie majątku. Za tę czynność pobierana jest dodatkowa opłata – obecnie 100 zł.

Prawa i ograniczenia komornika

Choć komornik może stosować przymus, nie oznacza to, że ma nieograniczoną władzę. Przykładowo, nie może zająć ruchomości, które nie należą do dłużnika, jeśli ten okaże wiarygodne dokumenty potwierdzające własność osoby trzeciej. Wyłączone spod egzekucji są również przedmioty niezbędne do codziennego życia – np. lodówka, pralka czy podstawowe meble – o ile nie mają wyjątkowo wysokiej wartości.

Komornik może wejść do mieszkania lub domu dłużnika także podczas jego nieobecności, o ile ma podstawy prawne do podjęcia czynności. W takich przypadkach może korzystać z pomocy ślusarza oraz asysty policji. Przeszukać może zarówno pomieszczenia, jak i odzież dłużnika.

Koszty postępowania egzekucyjnego

Postępowanie egzekucyjne wiąże się z kosztami, które – co do zasady – obciążają dłużnika. Najważniejszym elementem tych kosztów jest opłata egzekucyjna, która wynosi 10% wyegzekwowanej kwoty, ale nie mniej niż:

• 200 zł – przy egzekucji z wynagrodzenia, rachunku bankowego czy świadczeń z ZUS,
• 300 zł – w pozostałych przypadkach.

Jeśli dłużnik dobrowolnie zapłaci dług w ciągu miesiąca od wszczęcia egzekucji, obowiązuje opłata obniżona do 3% (nie mniej niż 150 zł). W przypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela opłata wynosi 5%, a jej koszt ponosi wierzyciel. Dodatkowo mogą być naliczane opłaty m.in. za doręczenia, poszukiwanie majątku czy zabezpieczenie roszczenia.

Przebieg postępowania egzekucyjnego

Po otrzymaniu wniosku komornik wszczyna postępowanie i zawiadamia dłużnika o jego rozpoczęciu. Jednocześnie wzywa go do złożenia wykazu majątku – dokumentu, który w razie zatajenia informacji może skutkować odpowiedzialnością karną. Następnie komornik przystępuje do zajmowania majątku – najpierw rachunków bankowych, wynagrodzenia, a później także ruchomości i nieruchomości.

Zajęte składniki majątku trafiają na licytację komorniczą, która może odbyć się dwukrotnie. Ogłoszenia o licytacji publikowane są m.in. na stronach internetowych komornika, w siedzibie sądu oraz w lokalnej prasie. Jeśli żadna z licytacji nie zakończy się sprzedażą, a wierzyciel nie przejmie majątku, postępowanie zostaje umorzone.

Gdy egzekucja kończy się bezskutecznie

Egzekucja komornicza nie zawsze prowadzi do odzyskania należności. Gdy dłużnik nie posiada majątku lub jego wartość nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów egzekucji, komornik wydaje postanowienie o jej umorzeniu z powodu bezskuteczności. Nie oznacza to jednak, że sprawa zostaje definitywnie zamknięta.

Wierzyciel może ponowić wniosek egzekucyjny – nawet po wielu latach – jeżeli majątek dłużnika ulegnie zmianie. Należy jednak pamiętać, że tytuł wykonawczy przedawnia się po sześciu latach, a roszczenia o odsetki – po trzech. Aby nie dopuścić do przedawnienia, konieczne jest regularne podejmowanie działań przerywających jego bieg – np. przez składanie kolejnych wniosków egzekucyjnych.

Egzekucja komornicza to narzędzie, które choć niepozbawione ograniczeń pozostaje skuteczną formą dochodzenia należności. Wymaga od wierzyciela aktywności, znajomości procedury oraz wiedzy na temat ryzyka kosztowego. W wielu przypadkach to właśnie determinacja wierzyciela, a nie działania komornika, decyduje o powodzeniu postępowania. Z tego względu tak istotna jest współpraca z kancelarią komorniczą i odpowiednie przygotowanie formalne, by maksymalnie zwiększyć szansę na odzyskanie należnych środków.

W przypadku wątpliwości dotyczących egzekucji komorniczej lub innych zagadnień związanych z dochodzeniem roszczeń warto skonsultować się z doświadczonymi prawnikami specjalizującymi się w tej dziedzinie.

Adwokat Gliwice - KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MATEUSZ SITNIK I WSPÓŁPRACOWNICY

Adres: Zabrska 39 D, 44-100 Gliwice

Telefon: +48 32 706 15 55

E-mail: [email protected]